Zrealizowano w ramach programu stypendialnego
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
– Kultura w sieci
Celem projektu „Kielecki krajobraz minimalnie uproszczony„, który w ramach programu stypendialnego „Kultura w sieci” uzyskał wsparcie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jest promocja szeroko rozumianej fotografii krajobrazowej, z naciskiem na ukazanie najpiękniejszych miejsc regionu świętokrzyskiego, krajobrazów, zabytków architektury, pamiątek historii, jego kultury i tradycji.
Przy tworzeniu projektu „Kielecki krajobraz minimalnie uproszczony” kierowały mną dwie podstawowe idee: oddanie hołdu twórcom słynnej Kieleckiej Szkoły Krajobrazu oraz przedstawienie na swój sposób zmian w pejzażu świętokrzyskim, jakie zaszły od czasu gdy dokumentowali go tamci artyści. Ze względu na dokumentacyjny ogrom ich dokonań oraz ich ponadprzeciętny poziom artystyczny moje prace są tylko małą próbą pokazania tego, jak zmienił się kielecki krajobraz oraz jak kształtowało się przez lata moje spojrzenie na Kielecczyznę. Zawsze fascynowały mnie: świętokrzyski pejzaż oraz fotografia, a w szczególności dokonania mistrzów, próbowałem robić zdjęcia podobne w stylistyce. Po pewnym czasie zrozumiałem, że po pierwsze krajobraz się zmienia, ubywa charakterystycznych, pasiastych i szachownicowych poletek, po drugie również w związku z tym oraz zmianami zachodzącymi we mnie samym moja fotografia jest trochę inna, moje spojrzenie i sposób kadrowania również się zmieniły. Często jednak idąc w teren mam gdzieś w zakamarkach pamięci prace z albumu „Kieleckie krajobrazy” (1983), sztandarowej moim zdaniem pozycji twórców Kieleckiej Szkoły Krajobrazu.
Początki Kieleckiej Szkoły Krajobrazu – szczególnego kanonu w fotografii sięgają roku 1955, kiedy to w Kielcach powstał oddział Polskiego Towarzystwa Fotograficznego. Nazwa została po raz pierwszy użyta w roku 1963, wtedy podczas I Biennale Krajobrazu Polskiego w Warszawie fotografik i krytyk Jan Sunderland zwrócił uwagę na nowatorskie i oryginalne spojrzenie na fotografię krajobrazu grupy kieleckich artystów. Podstawy estetyczne i warsztatowe tego unikalnego kierunku zostały opisane przez głównego jej przedstawiciela, artystę fotografika i teoretyka fotografii Pawła Pierścińskiego m.in. w pozycjach „Kieleckie krajobrazy”, „Pola pejzażu” oraz „Czas krajobrazu”. Główny, wczesny trzon Kieleckiej Szkoły Krajobraz stanowili: Paweł Pierściński (1938-2017), Janusz Buczkowski (ur. 1932), Jan Spałwan (1921-2004), Jerzy Kamoda (1927-2005), Wacław Cisłowski (1924-1997) oraz Tadeusz Jakubik (1925-2000).
Głównym założeniem twórców Kieleckiej Szkoły Krajobrazu było dokumentowanie specyficznej różnorodności krajobrazu świętokrzyskiego przy pomocy czarno-białej fotografii, głównie bromowej, w określony, charakterystyczny sposób, jak pisał Paweł Pierściński w antologii swoich tekstów „Czas krajobrazu” (2004):
„Plan zdjęcia pełny, kadrowanie przeważnie umożliwia rejestrację dużej ilości form krajobrazowych oraz dużej ilości szczegółów i faktur. Wiele znaczącą, niezwykle ważną zasadą kieleckiej szkoły krajobrazu, jest sposób oświetlenia pejzażu. Dobór oświetlenia jest tak przeprowadzony, by światło ślizgające się po nierównościach terenu wydobywało najbardziej charakterystyczne cechy jego budowy, podkreślało falistość wzgórz pociętych wąwozami, uplastyczniało budowę gleby, jej uziarnienie, miękkość upraw roślinnych. Generalne założenia kieleckiej szkoły krajobrazu dyktują prostotę układów kompozycyjnych. Chętnie stosowane są klasyczne formy komponowania, jak układ centralny, symetryczny, po przekątnej, lub kompozycje dekoracyjne, deseniowe, szczególnie często stosowane przy fotografowaniu kieleckich dywanów, w których dekoracyjnie rozpięte plamy poletek tworzą typowe dla regionu układy polnej szachownicy. Pozornie statyczne przedstawienia krajobrazu kieleckiego zawierają wewnętrzną dynamikę zakodowaną w rytmicznej budowie pejzażu i stanowią najbardziej charakterystyczną cechę kieleckiej szkoły krajobrazu.”
PDF do pobrania:
Grzegorz Sideł – Krajobraz minimalnie uproszczony
Grzegorz Sideł – Pejzaż czarno-biały
Grzegorz Sideł – Pejzaż świętokrzyski
Grzegorz Sideł – Zabytki, architektura